رابطه بین ارزش‌های فردی و نیات اخلاقی حسابرسان

زمینه: حسابرسان همانند شاغلان سایر حِرَف، مسئولیت‌های اخلاقی خاصی دارند و باید علاوه‌بر تبحر کاری، اصول اخلاقی لازم در شغل خود را نیز رعایت نمایند. اما متأسفانه رخدادهای اخیر حسابرسی در جهان و بررسی روند گزارش‌گری در ایران و سایر کشورها نشان دهنده قصورات اخلاقی در این حرفه است. نگرانی در مورد قابلیت اتکا گزارش‌های حسابرسی، باعث گردید که در این تحقیق به بررسی نیات اخلاقی حسابرسان پرداخته شود. فرض بر این است که حسابرسان با درجه بالایی از آرمان‌گرایی و درجه پائینی از نسبی‌گرایی و رابطه‌مداری، هنگام مواجه با تنگناهای اخلاقی؛ گرایش کمتری به نیات غیراخلاقی دارند.   روش کار: در این پژوهش تعداد 198 پرسشنامه بین حسابرسان حرفه‌ای شاغل در سازمان حسابرسی و مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران به شیوه تصادفی توزیع و داده‌های استخراج شده از آنها با استفاده از مدل رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.   یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان می‌دهد، از نظر آماری رابطه معناداری بین جهت‌گیری‌های اخلاقی (آرمان‌گرایی و نسبی‌گرایی) و گرایش حسابرسان ایرانی به نیات غیراخلاقی، هنگام مواجه با تنگناهای اخلاقی وجود ندارد. به‌عبارتی تفاوت در جهت‌گیری اخلاقی یک فرد، در پیش‌بینی نیت اخلاقی وی در زمینه حسابرسی بی‌اهمیت است. اما بین رابطه‌مداری و گرایش حسابرسان ایرانی به رفتار غیراخلاقی، هنگام مواجه با تنگناهای اخلاقی رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد. به عبارتی با افزایش رابطه‌مداری، گرایش حسابرسان به نیات غیراخلاقی هنگام مواجه با تنگناهای اخلاقی افزایش می‌یابد.   نتیجه گیری: آینده حرفۀ حسابرسی درگرو رهبری اخلاقی متصدیان این حرفه است. لذا لازم است تا آنها با تبیین اهمیت معیارهای اخلاقی والا و آموزش ضرورت درست‌کاری فردی، حسابرسان فعلی و آتی را به سوی رعایت رفتار اخلاقی سوق دهند.